Tên di sản : Chùa Tu Ba
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 3475/QĐ-UBND
Giới thiệu
Chùa Tu Ba nằm trên một thân đất cao ráo thoáng mát, xung quanh là cánh đồng lúa của thôn Bào Ngoại, xã Đông Hương. Phía Bắc là sông Mã, phía Đông là cánh đồng xã Đông Hải, phía Tây là làng Đình Phùng của thôn Bào Nội, phía Nam là làng Tạnh thuộc phường Đông Sơn.
Trước đây, chùa Tu Ba có kiến trúc quy mô gồm chùa chính, nhà Tổ, nhà Mẫu, Cổng Tam quan và một hệ thống tượng Pháp bằng đá đặc biệt có giá trị. Tuy nhiên, qua thời gian, chùa đã bị phá huỷ nghiêm trọng, các kiến trúc cũ không còn, nhưng hệ thống tượng pháp bằng đá vẫn được bảo tồn đến ngày nay.
Quy mô cấu trúc của chùa hiện nay bao gồm: chùa Chính, nhà Mẫu, sân - vườn - ao chùa, giếng chùa.
Chùa Chính: Quay mặt về hướng nam có diện tích: chiều dài 7,1m, chiều rộng 8,7m. Đòn tay rui mè được làm bằng luồng, mái lợp ngói tây, nền nhà lát gạch bát. Nhà có 3 cửa được xây cuốn vòm, cửa giữa cao 1,65m, rộng 1,1m; hai cửa bên bằng nhau rộng 0,55m, cao 1,65m.
Bài trí đồ thờ: Hiện nay trong chùa được sắp xếp bài trí như sau:
Ở gian giữa: Bệ thờ được đắp bằng xi măng gồm 3 cấp. Bệ trên cùng cao 1,5m, rộng 0,60m, dài 1,65m. Bệ thứ 2 cao 1,2m, rộng 0,50m, dài 1,65m. Bệ thấp nhất cao 1,0m, rộng 1,1m, dài 1,25m. Ở bệ thờ được đặt tượng, bát hương, lư hương. Bệ trên cùng phía bên phải đặt tượng quan thế âm bằng đá trắng có kích thước cao 64cm, rộng 67cm, bên trái đặt tượng Phật tổ bằng đá xanh cổ có kích thước cao 67cm, rộng 45cm. Bệ thờ thứ 2 và 3 được đặt 02 pho tượng, một pho tượng Phật Tổ và một pho tượng phật bà mới và một số đồ thờ khác như bát hương, lư hương, hạc đồng,...
Ở gian bên tả: Bộ thờ được đắp bằng xi măng, trên bệ thờ đặt 01 pho tượng Địa tạng cổ có kích thước cao 65cm, rộng 34cm.
Ở gian bên hữu: Bệ thờ bằng xi măng, trên bệ thờ đặt 02 pho tượng; một pho tượng Đại thế Chí cũ có kích thước cao 66cm, rộng 41cm; một pho tượng phật Di Lặc mới loại nhỏ.
Ở phía ngoài bên tả cũng được đặt một bệ thờ, trên bệ thờ đặt 01 pho tượng Nam Tào cổ bằng đá xanh có kích thước cao 86cm, rộng 37cm, bên hữu xây một bệ thờ, trên bệ thờ đặt 01 pho tượng Bắc đẩu bằng đá xanh có có kích thước cao 87cm, rộng 41cm.
Phía ngoài hè, hai bên là 2 ông Hộ pháp được đắp bằng xi măng.
Nhà Mẫu: Quay mặt về hướng đông có diện tích chiều dài 4,2m, chiều rộng 4,4m, nhà không có cột, đòn tay rui mè bằng luồng, mái lợp ngói tây, nên lát gạch hoa.
Bài trí đồ thờ:
Ở nhà Mẫu được xây một bệ thờ bằng xi măng gồm 3 cấp. Cấp trên cùng cao 1,6m, rộng 0,38m, dài 1,8m. Cấp thứ 2 cao 1,3m, rộng 0,55m, dài 1,8m. Cấp thấp nhất cao 0,90m, rộng 1,4m, dài 1,55m.
Bệ trên cùng đặt 02 pho tượng; một pho phật gia bằng đá xanh cũ cao 75cm, rộng 38cm; một pho tượng Mẫu nghi bằng gỗ mới.
Bệ thứ 2 đặt tượng Mẫu Liễu Hạnh và 12 pho tượng sơn trang bằng gỗ mới.
Bệ thứ 3 đặt đồ thờ bát hương.
Ngoài sân: Đặt một tượng phật bà Quan Thế âm, tượng nhìn về hướng Đông, phía trước tượng phật được xây một bệ thờ bằng xi mặt, trên bệ thờ đặt bát hương và đồ thờ.
Phía ngoài cổng ở hai bên được xây bệ thờ, phía trước bệ thờ đặt bia đá và một số đồ thờ rất có giá trị như bát hương gốm cổ, bát hương sứ cổ...
Các hiện vật trong di tích:
Hiện nay, Chùa Tu Ba còn lưu giữ được rất nhiều hiện vật như:
Nhà Chùa
Bàn thờ giữa:
01 Bát hương sứ mới
01 Lư hương đồng mới
02 Hạc đồng mới
01 Pho tượng giáo chủ mới
01 Pho tượng bằng đá trắng ngà cổ
01 Pho tượng phật tổ bằng đá xanh cổ
01 Pho tượng phật bà bằng sứ mới.
02 Câu đối mới.
Bàn thờ bên tả:
01 Pho tượng Địa tạng bằng đá xanh cũ.
01 Bát hương sứ mới.
Bàn thờ bên hữu:
01 Pho tượng Đại thế chí bằng đá xanh cũ.
01 Pho tượng bằng đất nung mới.
02 Bát hương sứ mới.
02 Chuông đồng mới.
Phía ngoài hè:
04 Bát hương sứ mới.
01 Pho tượng Nam Tào bằng đá xanh cổ.
01 Pho tượng Bắc Đẩu đá xanh cổ.
Nhà Mẫu:
01 Pho tượng Phật bằng đá xanh cổ.
01 Pho tượng Mẫu nghi bằng gỗ mới.
12 Pho tượng Sơn trang nhỏ bằng gỗ mới.
03 Bát hương sứ to mới.
02 Bát hương sứ loại vừa mới.
04 Bát hương nhỏ mới.
Ở ngoài cổng:
01 Pho tượng gỗ mới.
03 Tấm bia đá.
02 Bát hương gốm cổ.
01 Bát hương sứ cổ.
01 Bát hương sứ mới.
Ở ngoài sân:
Các hiện vật bằng đá cũ.
03 Bát hương.
01 Mâm bồng.
01 Miếng đá có chữ Hán.
03 Đầu tượng.
01 Chó đá.
12 Chân tảng.
01 Khánh đá vỡ và một số hiện vật khác...